<em>Cepy z przewierconymi bijakami na tle zasięgów podstawowych typów cepów / Flails with swingles drilled through, as compared to the range of basic types of flails</em> (mapa 71, karta XXIX)<br /><br />[na podstawie badań PAE z lat 1953-1954]
kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do młócenia i czyszczenia ziarna ; cep ; cep gązewkowy ; cep kapicowy
mapa ukazuje cepy z przewierconymi bijakami na tle zasięgów podstawowych typów cepów ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>Cepy kapicowe, gązewkowe z przewierconym bijakiem i cepy typu ogniwkowego. </strong>1 - z kapicą skórzaną na dzierżaku, 2 - z drewnianym pałączkiem na dzierżaku, 3 - z gązewką i zacięciem na dzierżaku, 4 - z przewierconym dzierżakiem (najbliższy cepom ogniwkowym), 5 - bijak z ruchomym uszkiem na sztyfcie
Gajek, Józef ; Staszczakówna, Zofia
Polski atlas etnograficzny. T. II. Red. Józef Gajek. Warszawa 1965, syg. <PAE/AE/3> , <A.35/2>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1965
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0088_01>
ogólnopolski
<em>Chamełki / „Chamelki”</em> (mapa 351, karta CXC)<br /><br /><span>[na podstawie badań PAE z lat 1964-1968 i innych źródeł]</span>
kultura materialna ; odzież ; strój ; elementy odzieży ; odzież kobieca ; strój głowy ; podkładka ; chamełka ; nazwy gwarowe
<p>mapa ukazuje chamełki ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Formy chamełek</strong> (zaginęły na początku XX w). 1 – podkładka w formie drewnianej, a w nowszych czasach drucianej obręczy, 2 – podkładka w formie wałka z trzciny lub nici konopnych obszytych płótnem, 3 – podkładka w formie podkowy, 4 – podkładka bez bliższego określenia. <strong>B. Przybliżone zasięgi nazw chamełek.</strong> 5 – „chamełka”, 6 – „chamułka”, „chamyłka”, „chemełka”, „chemyłka”, „chomełka”, „chomewka”, „chomliczka”, „chomełko”, „chumełka”, „hymełka”, „chymla”, „chimla”, 7 – północny zasięg nazwy „chimla”, „chymla”, 8 – „kimbałka”, 9 – „kółko” 10 – „oberek”, „sitko”, „skośniak”, 11 – inne nazwy: „gamerka”, „jarzemko”, „koc”, „obiecainka”, „podwłóczka”, „rogatka”, „szmatka” występuje sporadycznie głównie na zachodnich peryferiach zasięgu chamełki. <strong>C. Inne oznaczenia</strong>. 12 – zachodni zasięg podkładki wg K. Moszyńskiego, <em>Kultura ludowa Słowian,</em> wyd. II, Warszawa 1967, mapa 13, s. 411<br /><br /><strong>Inne określenia:<br /></strong>1. nie stwierdzono występowania (chamełek i określonych typów obuwia), <br />2. nie uwzględniono stanu sprzed II wojny światowej, <br />3. znak górny niepełny oznacza, że zjawisko występuje we wsi obocznie</p>
Gerlach-Kłodnicka, Antonina Jadwiga
<span>Polski atlas etnograficzny. T. VI. Red. Józef Gajek. Warszawa 1981, syg. <PAE/AE/7> , <A.35/6></span>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1981
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0368_01>
ogólnopolski
<em>Ciężkie motyki i ich funkcje przeżytkowe / Heavy picks and their survival functions</em> (mapa 133, karta LVIII)<br /><br />[na podstawie badań PAE z 1953 roku i innych źródeł]
kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do ręcznej uprawy ziemi ; motyka ; kopaczka ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje ciężkie motyki i ich funkcje przeżytkowe ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Motyki właściwe o jednym ostrzu,</strong> służące sporadycznie jako narzędzia pomocnicze do uprawy ziemi, odłogów, nowin, rozbijania stwardniałych grud ziemi, prac leśnych. 1 - "motyka", "pika", "kilof", "graca", "kopaczka", "oskard", "dżagan", "kopak", "krudowiec", "kirka", "spicok", "tapica", "łazówka", "haka", "karczówka", "pniówka", 2 - "motyka", "graca", "kopaczka", "kilof", "kopacz", "plaga", "plagówka", "paltra", "tapica", 3 - "motyka", "graca", "graczka", 4 - "krapka", "plagówka", "graca", "haka", "rudak", "motyka", "kopaczka", 5 - "graca", "haka", "korcówka", "krampacz", "motyka", "kopaka".<strong> B. Motyki o dwu ostrzach,</strong> typu oskard lub kilof. 6 - "kilof", "oskard", "pika", "motyka", "dżagan", "plagówka", "graca", "kopaczka". <strong>C. Kopaczki ciężkie,</strong> bez bliższych danych. 7 - "kilof", "haka", "tępica", "kopaka", "kirhan", "paltra", "graca", "oskard", "krampacz", "karczówka", "czekun", "pyrlik", "śpiciok", "przysiek", "motyka". <strong>D. Ważniejsze nazwy na określenie ciężkich motyk.</strong> 8 - motyka i pochodne, 9 - "kopaczka" i pochodne, 10 - "karczówka", 11 - "tępica" i pochodne, 12 - Różne nazwy związane z uprawą nowin lub odłogów, (1) "łazówka", (2) "pniówka", (3) "krudowiec", (4) "pika", (5) "plagówka, "plaga" <br /><strong>Dodatkowe objaśnienia: </strong><br />1 - nie stwierdzono występowania zjawiska określonego w tytule mapy, <br />2 - brak materiałów, <br />3 - znak dolny oznacza, że zjawisko jest we wsi nowe, przybyłe z falą osadniczą po II wojnie światowej, <br />4 - znak górny oznacza, że dane zjawisko występuje we wsi obok zjawiska oznaczonego w polu głównym
Jankowska, Barbara
Polski atlas etnograficzny. T. III. Red. Józef Gajek. Warszawa 1968, syg. <PAE/AE/4> , <A.35/3>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1968
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0150_01>
ogólnopolski
<em>Drewniane pługi bezkoleśne / Appearance and vanishing of wooden ploughs without wheels</em> (mapa 153, karta LXIX)<br /><br />[na podstawie badań PAE z lat 1953-1954]
kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do sprzężajnej uprawy ziemi ; narzędzia płużne ; pług ; pług drewniany ; pług bezkoleśny
mapa ukazuje występowanie drewnianych pługów bezkoleśnych ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Pojawienie się pługów bezkoleśnych.</strong> 1 - przed 1880 rokiem, 2 - po 1880 roku. <strong>B. Inne oznaczenia.</strong> 3 - stwierdzono brak drewnianych pługów bezkoleśnych, 4 - nie uwzględniono stanu ma ziemiach zachodnich.<strong> C. Zanik pługów bezkoleśnych.</strong> 5 - do końca XIX w., 6 - na początku XX w., 7 - zasięg południowy przewagi pługów bezkoleśnych, 8 - zasięg północno-wschodni pługów koleśnych
Szyfelbein-Sokolewicz, Zofia
Polski atlas etnograficzny. T. III. Red. Józef Gajek. Warszawa 1968, syg. <PAE/AE/4> , <A.35/3>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1968
Dynowski, Witold. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0170_01>
ogólnopolski
<em>Drewniane pługi koleśne / Wooden wheeled ploughs</em> (mapa 152, karta LXIX)<br /><br />[na podstawie badań PAE z lat 1953-1954 i innych źródeł]
kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do sprzężajnej uprawy ziemi ; narzędzia płużne ; pług ; pług drewniany ; pług koleśny
mapa ukazuje występowanie drewnianych pługów koleśnych ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Drewniane pługi koleśne istniały.</strong> 1 - w czasie badań, 2 - do końca I wojny światowej, 3 - do końca XIX w., 4 - XIX i XX w., bez bliższego określenia czasu. <strong>B. Inne oznaczenia.</strong> 5 - nie stwierdzono takich pługów, materiał niepewny, 6 - zasięg południowy przewagi pługa bezkoleśnego, 7 - zasięg północno-wschodni pługa koleśnego
Szyfelbein-Sokolewicz, Zofia ; Pokropek, Marian ; Makulski, Krzysztof
Polski atlas etnograficzny. T. III. Red. Józef Gajek. Warszawa 1968, syg. <PAE/AE/4> , <A.35/3>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1968
Kutrzeba-Pojnarowa, Anna. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0169_01>
ogólnopolski
<em>Drżące liście osiki (Populus tremula L.) / The trembling leaves of asp</em> (mapa 38)<br /><br /><span>[na podstawie badań PAE z lat 1982-2002]</span>
kultura duchowa ; etos ; religijność ludowa ; kosmogonia ; świat przyrody ; osika
<p>mapa ukazuje drżące liście osiki; zawarto na niej następujące informacje: <em>Czy znane jest opowiadanie dlaczego osika drży lub inne opowiadanie o tym drzewie? O kołku osikowym? Skąd znają te opowiadania?</em> <span style="text-decoration:underline;">Osika</span>: 1 – drży za karę, 2 – drży ze strachu, 3 – drży, ponieważ ktoś się na niej powiesił, 4 – drży, ponieważ ukrzyżowano na niej Chrystusa, 5 – drży, ponieważ pochowano pod nią zmarłego, 6 – inne odpowiedzi, 7 – brak tradycji, 8 – brak odpowiedzi. </p>
Lebeda, Agnieszka
Agnieszka Lebeda : Wiedza i wierzenia ludowe. Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego. Red. Zygmunt Kłodnicki, t. 6, Wrocław : Cieszyn 2002, s. 214 ; syg. <PAE/KOM/7/>
Polskie Towarzystwo Ludoznawcze ; Uniwersytet Śląski Filia w Cieszynie
2002
Kłodnicki, Zygmunt. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego ; Commentaries to the Polish Ethnographic Atlas
application/pdf
pol
mapa
syg. <PAE_MO_0459_01>
ogólnopolski
<em>Formalne cechy kosy / Formal features of the scythe</em> (mapa 28, karta XII)<br /><br />[stan na podstawie materiałów z lat 1953-1954]
kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia żniwne ; kosa
mapa ukazuje rozmieszczenie formalnych cech kosy ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Sposoby łączenia kosy z drzewcem przy pomocy</strong>. 1 - pierścienia, 2 - śruby, 3 - zakrętki. <strong>B. Obszar występowania różnych kształtów rączki kosy</strong>. 4 - wschodnia granica zwartego obszaru występowania rączki zaczopowanej, 5 - zachodnia granica obszaru występowania rączki podwójnej, ruchomej
Nasz, Adolf ; Pawłowska, Jadwiga
Polski atlas etnograficzny. T. I. Red. Józef Gajek. Warszawa 1964, syg. <PAE/AE/2> , <A.35/1>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1964
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0045_01>
ogólnopolski
<em>Formy brogów / Forms of ricks</em> (mapa 166, karta LXXIX)<br /><br />[na podstawie badań PAE z lat 1954-1955 i innych źródeł]
kultura materialna ; budownictwo ; budynek ; budynek gospodarczy ; bróg
mapa ukazuje występowanie różnych form brogów ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Zabezpieczanie brogów przed wilgocią.</strong> <span style="text-decoration:underline;">Brogi naziemne zabezpieczone</span>. 1 - ściółką z gałęzi i słomy, 2 - luźno położonymi dylami lub podłogą z desek. <span style="text-decoration:underline;">Nadziemne, palowe z platformą</span>, a) pod nieobudowaną platformą znajdują się. 3 - przygodne schowki, 4 - piwnica, b) pod obudowaną platformą znajduje się. 5 - szopa lub inne pomieszczenie, 6 - chlew. <span style="text-decoration:underline;">Inne formy zabezpieczeń</span>. 7 - ogradzanie. <strong>B. Formy dachów (oznaczone przez podkreślenie)</strong>. 8 - stożkowate i piramidalne, 9 - czterospadowe, 10 - dwuspadowe. <strong>C. Inne oznaczenia</strong>. 11 - zachodnia granica częstego występowania brogów, 12 - brogi występują lub występowały, natomiast brak danych co do ich konstrukcji, 13 - nie stwierdzono występowania brogów, 14 - znak górny oznacza, że zjawisko występuje we wsi obocznie, 15 - znak dolny oznacza, że zjawisko pojawiło się po II wojnie światowej
Kwaśniewski, Krzysztof ; Skarżyński, Tomasz
Polski atlas etnograficzny. T. III. Red. Józef Gajek. Warszawa 1968, syg. <PAE/AE/4> , <A.35/3>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1968
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0183_01>
ogólnopolski