<em>Nazwy ogniwa wiążącego dzierżak z bijakiem. Występowanie wyrazu „gązwa” i niektórych innych nazw, określających ogniwo wiążące dzierżak z bijakiem (lub kapice) / Names of the joint of the flail connecting the handle with the swiple. Appearance of the word „gązwa” and certain other names, denoting the join of flail</em> (mapa 12)<br /><br />[na podstawie badań z 1953 i 1954 r. i innych danych]
kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do młócenia i czyszczenia ziarna ; cep ; dzierżak ; bijak ; ogniwo ; kapica ; badania terenowe 1953-1954 ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje występowanie nazwy ogniwa wiążącego dzierżak z bijakiem ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Występowanie nazwy <em>gązwa.</em> </strong>1 - <em>gązwa </em>we właściwym znaczeniu, to rzemień podwójnie lub więcej razy złożony, spięty lub przewiązany, w formie pierścienia łączącego dzierżak z bijakiem, przy cepach typu gązewkowego, 2 - występowanie wyrazu <em>gązwa </em>na określenie <em>sfory</em> tj. ogniwa wiążącego dzierżak z bijakiem przy cepach kapicowych, 3 - określa obszar, w którym ubocznie występuje wyraz <em>gązwa, </em>na określenie kapic przy cepach kapicowych, 4 - zasięg cepów gązewkowych. <strong>B. Inne nazwy na określenie <em>gązwy</em> właściwej. </strong>1. Inne (ruskie) nazwy na określenie wyżej opisanej <em>gązwy</em> (<em>użołka, użowka). </em><strong>C. Występowanie niektórych ważniejszych nazw na określenie ogniwa wiążącego bijak z dzierżakiem przy cepach kapicowych. </strong>1 - <em>sfora, sforka, </em>2 - <em>czwórka, cwórka, </em>3 - <em>związadło, uwiąz, związ, związanie, zwięzki, wiązek, wiązka </em>itp., porównaj <em>użowka, </em>4 - <em>rzemień,</em> 5 -<em> trok</em>, 6 - <em>szpuna, spona</em>, 7 - inne nazwy, nie tworzące wyraźnych zasięgów <em>(pierścień, oszołka, wojek, smyczka, łyk</em> itp.)
Gajek, Józef ; Staszczakówna, Zofia
Polski atlas etnograficzny. Zeszyt próbny. Red. Józef Gajek. Wrocław 1958, syg. <PAE/AE/1>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1958
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0012_01>
ogólnopolski
<em>Występowanie spichrzy jako oddzielnych budynków. Mapa występowania w gospodarstwach chłopskich spichrzy jako osobnych budynków, służących do przechowywania zboża, z uwzględnieniem ważniejszych nazw gwarowych, na podstawie badań terenowych z 1955 r. oraz innych źródeł / Incidence of granaries as separate buildings. Peasant holdings with separate buildings-granaries used for storing grain and their most important dialect names. Based on field studies conducted in 1955 and other sources</em> (mapa 14)
kultura materialna ; budownictwo ; budynek ; budynek gospodarczy ; spichrz ; badania terenowe 1955 ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje występowanie spichrzy jako oddzielnych budynków ; zawarto na niej następujące informacje: 1 - stwierdzono istnienie spichrzy w okresie po I wojnie światowej do czasu badań tj. do 1955 r. (dane z badań terenowych i literatury), 2 - stwierdzono istnienie spichrzy przed I wojną światową (dane z literatury z lat 1900-1914), 3 - stwierdzono istnienie spichrzy na podstawie literatury sprzed 1900 r., 4 - nie stwierdzono istnienia spichrzy w czasie badań terenowych w 1955 r. ani w literaturze, 5 - obszar występowania nazwy <em>świreń</em> i pokrewnych form (<em>świrń, świronek, świrenek</em>), 6 - obszar, na którym strierdzono występowanie nazwy <em>sypnia </em>i form pokrewnych (<em>sypka, sypaniec, sypnia</em>), 7 - stwierdzono występowanie nazwy <em>sułek </em>i form pokrewnych (<em>sołek</em>), 8 - na niezakreskowanym obszarze powszechnie występuje nazwa <em>spichrz</em> lub formy pokrewne
Bohdanowicz, Janusz
Polski atlas etnograficzny. Zeszyt próbny. Red. Józef Gajek. Wrocław 1958, syg. <PAE/AE/1>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1958
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0014_01>
ogólnopolski
<em>Przechowywanie wymłóconego zboża. Występowanie zwyczaju przechowywania ziarna na strychach, wyżkach mieszkalnego domu, w gospodarstwach chłopskich, na podstawie badań terenowych z 1955 r. oraz innych źródeł / Storage of threshed grain. Incidence of storing grain in lofts, attics and garrets of dwelling houses on peasant holdings, based on field studies made in 1955 and on other sources</em> (mapa 15)
kultura materialna ; budownictwo ; budynek ; budynek mieszkalny ; dom ; strych ; badania terenowe 1955 ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje występowanie zwyczaju przechowywania wymłóconego zboża ; zawarto na niej następujące informacje: 1 - zwyczaj przechowywania ziarna na strychach jest: 1 - powszechny lub wyłączny, 2 - występuje mniej więcej równorzędnie z innymi sposobami, 3 - jest rzadkim zjawiskiem, 4 - zwyczaj przechowywania ziarna na strychach nie jest znany
Meysnerówna/ Rostworowska Magdalena
Polski atlas etnograficzny. Zeszyt próbny. Red. Józef Gajek. Wrocław 1958, syg. <PAE/AE/1>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1958
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0015_01>
ogólnopolski
<em>Znaczenie wyrazu „obora”. Budynki, pomieszczenia i inne urządzenia gospodarcze określane nazwą „obora”, na tle zasięgów niektórych innych nazw (chlew, stajnia, szopa), oznaczających pomieszczenia dla bydła rogatego, stan z 1950-1955 r. / Meaning of the term „obora”. Byres, sheds and other farm installations covered by the word „obora” as compared with the areas of certain other names of buildings (chlew, stajnia, szopa) used for lodging horned cattle. Situation during 1950-1955</em> (mapa 17)
kultura materialna ; budownictwo ; budynek ; budynek gospodarczy ; obora ; chlew ; stajnia ; szopa ; badania terenowe 1950-1955 ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje znaczenie wyrazu <em>obora</em> ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Różne znaczenia wyrazu obora.</strong> 1 - wyraz <em>obora </em>oznacza wnętrze, względnie osobny budynek służący jako pomieszczenie dla bydła rogatego, 2 - <em>obora</em> oznacza ogrodzenie pod gołym niebem dla zwierząt hodowlanych, 3 - <em>obora</em> oznacza podwórze lub całą zagrodę, 4 - <em>obora </em>oznacza miejsce na gnój lub gnajowisko, 5 - nie stwierdzono występowania wyrazu <em>obora</em> w wyżej określonych znaczeniach, bądź stwierdzono, że wyraz ten wprowadzony został do mowy potocznej stosunkowo niedawno, 6 - wsi, w których nie uwzględniono nazw używanych przed II wojną światową, <br />- znak górny niepełny oznacza, że dana forma zjawiska jest we wsi uboczna, rzadka, <br />- znak dolny, niepełny oznacza, że zjawisko jest we wsi nowsze, przybyło z falą osadniczą po II wojnie światowej.<br /><strong>B. Inne nazwy budynków i wnętrz, w których trzyma się bydło rogate</strong> (stan sprzed II wojny światowej). 1 - zasięg występowania wyrazu <em>chlew </em>i form pokrewnych w wyżej podanym znaczeniu, 2 - zasięg występowania wyrazu <em>stajnia </em>w wyżej podanym znaczeniu, 3 - zasięg występowania wyrazu <em>szopa </em>w wyżej podanym znaczeniu
Kwaśniewski, Krzysztof
Polski atlas etnograficzny. Zeszyt próbny. Red. Józef Gajek. Wrocław 1958, syg. <PAE/AE/1>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1958
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0017_01>
ogólnopolski
<em>Typy soch i nazwa „socha” na oznaczenie innych narzędzi do orania lub ich części </em><em> / Types of wooden ploughs and the name of „socha” as determination of the other ploughing tools or their parts</em> (mapa 3, karta III)<br /><br />[stan na podstawie materiałów z lat 1953-1955 i innych danych]
kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do sprzężajnej uprawy ziemi ; narzędzia płużne ; socha ; socha dwupolicowa ; socha łopatkowa ; badania terenowe 1953-1955 ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje typy soch i nazwę "socha" na oznaczenie innych narzędzi do orania lub ich części ; zawarto na niej następujące informacje: 1 - sochy dwupolicowe, drewniane, 2 - sochy dwupolicowe, żelazne, 3 - zasięg sochy dwupolicowej żelaznej, 4 - sochy dwupolicowe drewniane i sochy łopatkowe, 5 - zasięg sochy łopatkowej, 6 - socha nie występuje jako narzędzie do orki, 7 - "socha" oznacza inne narzędzie orackie (pług, radło, płużyca) przy braku tradycji używania soch, 8 - "socha" oznacza części innych narzędzi orackich (rączki, płóz, słupice itp.) przy braku tradycji używania soch
Pokropek, Marian
Polski atlas etnograficzny. T. I. Red. Józef Gajek. Warszawa 1964, syg. <PAE/AE/2> , <A.35/1>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1964
Kutrzeba-Pojnarowa, Anna. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0020_01>
ogólnopolski
<em>Nazwy włóków krokwiowych ciężkich i lekkich bez ławki / Names of rafter-shaped drags, heavy and light ones without bench</em> (mapa 12, karta VIII)<br /><br />[stan na podstawie badań terenowych 1955 r.]
kultura materialna ; transport i komunikacja ; transport lądowy ; transport zwierzęcy ; narzędzia ; pojazdy ; włók ; włók krokwiowy ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje nazwy włóków krokwiowych ciężkich i lekkich bez ławki ; zawarto na niej następujące informacje: 1 – "włók" i nazwy pokrewne ("wołkun", "powołok", "swołok", "wołoczyła", "podwłoka", "wołosznik"), 2 - "smyk", 3 - "szlepa", "szlufa", "szlifa", "szluza", 4 - obszar występowania włóków krokwiowych, lekkich
Trawińska, Maria
Polski atlas etnograficzny. T. I. Red. Józef Gajek. Warszawa 1964, syg. <PAE/AE/2> , <A.35/1>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1964
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0029_01>
ogólnopolski
<em>Nazwy sań, włóków z ławką, jednopłozowych podkładek i dwukołowych wózków / Names of sledges, drags with a bench, single-runner pads and two-wheeled barrows</em> (mapa 13, karta VIII)<br /><br />[stan na podstawie badań terenowych 1955 r.]
kultura materialna ; transport i komunikacja ; transport lądowy ; transport zwierzęcy ; narzędzia ; pojazdy ; włók ; sanie ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje nazwy sań, włóków z ławką, jednopłozowych podkładek i dwukołowych wózków ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Nazwy krótkich (do 120 cm) sań włócznych do transportu narzędzi w pole</strong>. 1 - "sanie", "sanki" itp., 2 - "sanki bronne", "sanie do bron". <strong>B. Nazwy niektórych odmian włóków</strong>. 3 - "kupanice", włóki krokwiowe z ławką, 4 - "chodak" na określenie jednopłozowej podkładki, 5 - "podkład" pod lemiesz pługa. <strong>C. Nazwy narzędzi dwukołowych</strong>. 6 - "taradajka" do wywozu sochy. <strong>D. Zasięgi występowania niektórych form transportu</strong>. 7 - narzędzi kołowych, 8 - jednopłozowych podkładek pod lemiesz, 9 - włóków krokwiowych z ławką, 10 - najdalsza zachodnia granica włóków kątowych lekkich
Trawińska, Maria
Polski atlas etnograficzny. T. I. Red. Józef Gajek. Warszawa 1964, syg. <PAE/AE/2> , <A.35/1>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1964
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0030_01>
ogólnopolski
<em>Różne znaczenia słowa „krzyć się” / Different meaning of the word „krzyć się” (ripen, crumble)</em> (mapa 20, karta X)<br /><br />[stan na podstawie materiałów z lat 1955-1959]
kultura materialna ; rolnictwo ; rośliny uprawne ; zboża ; żyto ; krzyca ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje różne znaczenia słowa „krzyć się” ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>Wsi, w których słowo "krzyć się" oznacza</strong>. 1 - wykruszanie się ziarna z kłosa, 2 - wyrastanie z jednego ziarna kilku kłosów, 3 - wsi, w których nie stwierdzono używania słowa "krzyć się" w wyżej wymienionych znaczeniach
Hofman-Liandzis, Krystyna
Polski atlas etnograficzny. T. I. Red. Józef Gajek. Warszawa 1964, syg. <PAE/AE/2> , <A.35/1>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1964
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0037_01>
ogólnopolski