<em>Ciężkie motyki i ich funkcje przeżytkowe / Heavy picks and their survival functions</em> (mapa 133, karta LVIII)<br /><br />[na podstawie badań PAE z 1953 roku i innych źródeł]
kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do ręcznej uprawy ziemi ; motyka ; kopaczka ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje ciężkie motyki i ich funkcje przeżytkowe ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Motyki właściwe o jednym ostrzu,</strong> służące sporadycznie jako narzędzia pomocnicze do uprawy ziemi, odłogów, nowin, rozbijania stwardniałych grud ziemi, prac leśnych. 1 - "motyka", "pika", "kilof", "graca", "kopaczka", "oskard", "dżagan", "kopak", "krudowiec", "kirka", "spicok", "tapica", "łazówka", "haka", "karczówka", "pniówka", 2 - "motyka", "graca", "kopaczka", "kilof", "kopacz", "plaga", "plagówka", "paltra", "tapica", 3 - "motyka", "graca", "graczka", 4 - "krapka", "plagówka", "graca", "haka", "rudak", "motyka", "kopaczka", 5 - "graca", "haka", "korcówka", "krampacz", "motyka", "kopaka".<strong> B. Motyki o dwu ostrzach,</strong> typu oskard lub kilof. 6 - "kilof", "oskard", "pika", "motyka", "dżagan", "plagówka", "graca", "kopaczka". <strong>C. Kopaczki ciężkie,</strong> bez bliższych danych. 7 - "kilof", "haka", "tępica", "kopaka", "kirhan", "paltra", "graca", "oskard", "krampacz", "karczówka", "czekun", "pyrlik", "śpiciok", "przysiek", "motyka". <strong>D. Ważniejsze nazwy na określenie ciężkich motyk.</strong> 8 - motyka i pochodne, 9 - "kopaczka" i pochodne, 10 - "karczówka", 11 - "tępica" i pochodne, 12 - Różne nazwy związane z uprawą nowin lub odłogów, (1) "łazówka", (2) "pniówka", (3) "krudowiec", (4) "pika", (5) "plagówka, "plaga" <br /><strong>Dodatkowe objaśnienia: </strong><br />1 - nie stwierdzono występowania zjawiska określonego w tytule mapy, <br />2 - brak materiałów, <br />3 - znak dolny oznacza, że zjawisko jest we wsi nowe, przybyłe z falą osadniczą po II wojnie światowej, <br />4 - znak górny oznacza, że dane zjawisko występuje we wsi obok zjawiska oznaczonego w polu głównym
Jankowska, Barbara
Polski atlas etnograficzny. T. III. Red. Józef Gajek. Warszawa 1968, syg. <PAE/AE/4> , <A.35/3>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1968
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0150_01>
ogólnopolski
<em>Kopaczki o ostrzu łukowatym / Digging imploments with vaulted edge</em> (mapa 132, karta LVIII)<br /><br />[na podstawie badań PAE z 1953 roku i innych źródeł]
kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do ręcznej uprawy ziemi ; motyka ; kopaczka ; kopaczka łukowata
mapa ukazuje występowanie kopaczek o ostrzu łukowatym ; zawarto na niej następujące informacje:<strong> A. Kopaczki cięższe, używane sporadycznie do uprawy ziemi.</strong> <span style="text-decoration:underline;">Starsze formy kopaczek, z pierścieniowatym uchem</span>. 1 - całość z jednego kawałka żelaza, ciężkie (bywają także lekkie). Młodsze formy. 2 - całość z dwu kawałków żelaza, ciężkie, 3 - podobne do kilofa lub oskarda (por. mapę 133). B<strong>. Kopaczki lżejsze do pielęgnowania roślin w czasie wzrostu i do wykopków</strong>. <span style="text-decoration:underline;">Kopaczki o blasze zbliżonej kształtem do koła</span>. 4 - z uchem pierścieniowatym, 5 - z odstawioną tulejką. <span style="text-decoration:underline;">Kopaczki o blasze półkolistej</span>. 6 - blacha zbliżona kształtem do półkola. <span style="text-decoration:underline;">Kopaczki o blasze w kształcie wycinka koła</span>. 7 - z uchem pierścieniowatym, 8 - z tulejką. <span style="text-decoration:underline;">Kopaczki o blasze w kształcie łopaty</span>. 9 - <span>pierścieniowate </span>ucho i blacha są z jednego kawałka żelaza, 10 - tulejka z blachą z jednego kawałka żelaza, 11 - tulejka przymocowana do blachy nitami. <span style="text-decoration:underline;">Kopaczki lekkie o blasze czworokątnej, trapezoidalnej ze styliskiem osadzonym w uchu typu obuszkowego</span>. 12 - blacha i ucho z jednego kawałka żelaza, 13 - blacha i tulejka z jednego kawałka żelaza, 14 - blacha ażurowana z tulejką z jednego kawałka żelaza, 15 - tulejka <span>przymocowana </span>nitami do blachy. <strong>Inne oznaczenia.</strong> 16 - o ostrzu zaokrąglonym, brak bliższych danych<br /><strong>Dodatkowe objaśnienia:</strong><br /><span><span>1 - nie stwierdzono występowania zjawiska określonego w tytule mapy,</span><br /><span>2 - brak materiałów, </span><br /><span>3 - znak dolny oznacza, że zjawisko jest we wsi nowe, przybyłe z falą osadniczą po II wojnie światowej, </span><br /><span>4 - znak górny oznacza, że dane zjawisko występuje we wsi obok zjawiska oznaczonego w polu głównym</span></span><span><br /></span>
Jankowska, Barbara
Polski atlas etnograficzny. T. III. Red. Józef Gajek. Warszawa 1968, syg. <PAE/AE/4> , <A.35/3>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1968
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0149_01>
ogólnopolski
<em>Kopaczki o ostrzu prostym / Digging implements with a straight edge</em> (mapa 135, karta LX)<br /><br />[na podstawie badań PAE z lat 1953-1954 i innych źródeł]
<span>kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do ręcznej uprawy ziemi ; motyka ; kopaczka </span>
<p><span>mapa ukazuje występowanie kopaczek o ostrzu prostym ; zawarto na niej następujące informacje: </span><strong>A. Kopaczki służące do uprawy ziemi</strong><span> przed sadzeniem, sianiem, do okopywania ziemniaków i do wykopków (o rozmiarach blachy: wys. 10-16 cm, dł. 13-29 cm). Tę ich funkcję ograniczyły w latach 1820-1860 wprowadzone dwuskrzydlne radła drewniane bądź żelazne. </span><br /><span><span style="text-decoration:underline;">Kopaczki prostokątne</span> (występowanie reliktowe). 1 - technika starsza*, - technika młodsza**. <span style="text-decoration:underline;">Kopaczki trapezoidalne szerokie</span>. 2 - technika starsza, - technika młodsza. <span style="text-decoration:underline;">Kopaczki trapezoidalne wysokie</span>. 3 - otwór w blasze kopaczki, - technika starsza, - technika młodsza.</span><strong> B. Kopaczki służące zasadniczo do spulchniania ziemi i plewienia</strong><span> (do uprawy roślin w czasie ich wzrostu; rozmiary blachy: wys. 4,5-9 cm, dł. 12-29 cm). <span style="text-decoration:underline;">Kopaczki prostokątne</span>. 4 - technika starsza, - technika młodsza. <span style="text-decoration:underline;">Kopaczki trapezoidalne</span>. 5 - technika młodsza. <span style="text-decoration:underline;">Kopaczki o ostrzu owalnym</span>. 6 - technika młodsza. <span style="text-decoration:underline;">Kopaczki półokrągłe</span>. 7 - do pielenia. </span><strong>C. Inne oznaczenia.</strong><span> 8 - nie stwierdzono występowania kopaczek o ostrzu prostym, 9 - brak materiałów, 10 - znak górny niepełny oznacza, że zjawisko występuje we wsi obocznie, 11 - znak dolny niepełny oznacza, że zjawisko pojawiło się po II wojnie światowej, 12 - obszary reliktowego występowania kopaczek czworokątnych o wysokiej blasze, 13 - obszary występowania kopaczek o blasze wąskiej, 14 - przybliżony zasięg północno-wschodni kopaczek trapezoidalnych o ostrzu prostym </span><br /><br /><strong>Uwagi:</strong><br /><span>* Przez technikę starszą rozumie się sporządzanie ucha z jednego kawałka żelaza w postaci pierścienia. </span><br /><span>** Ucho przymocowane jest do blachy nitami. Jest to tulejka albo z tego samego kawałka żelaza, albo przymocowana nitami</span></p>
Jankowska, Barbara
Polski atlas etnograficzny. T. III. Red. Józef Gajek. Warszawa 1968, syg. <PAE/AE/4> , <A.35/3>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1968
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0152_01>
ogólnopolski
<em>Kopaczki wielozębne / Multidentate digging implements</em> (mapa 134, karta LIX)<br /><br />[na podstawie badań PAE z lat 1953-1954 i innych źródeł]
kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do ręcznej uprawy ziemi ; motyka ; kopaczka ; kopaczka wielozębna
mapa ukazuje występowanie kopaczek wielozębnych ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Kopaczki dwuzębne</strong> (forma starsza). <span style="text-decoration:underline;">Ze styliskiem osadzonym w pierścieniowatym uchu</span>, forma starsza, beztulejkowa, zawsze o zębach prostych. 1 - z otworem w blasze kopaczki, 2 - blacha i ucho z jednego kawałka żelaza, 3 - ucho przymocowane nitami. <span style="text-decoration:underline;">Ze styliskiem osadzonym w odstawionej tulejce</span> - o zębach prostych. 4 - blacha i tulejka z jednego kawałka żelaza, 5 - tulejka przymocowana nitami, - o zębach profilowanych. 6 - tulejka i blacha z jednego kawałka żelaza. <span style="text-decoration:underline;">Kopaczki dwuzębne różne</span>. 7 - formy nietypowe. <strong>B. Kopaczki trójzębne</strong> (forma nowsza, do uprawy buraków i ziemniaków). <span style="text-decoration:underline;">Ze styliskiem osadzonym w uchu pierścieniowatym</span>, forma starsza. 8 - pierścieniowate. <span style="text-decoration:underline;">Ze styliskiem osadzonym w odstawionej tulejce</span>, forma młodsza - o zębach prostych. 9 - tulejka i blacha z jednego kawałka żelaza, 10 - j.w. ale tulejka przymocowana nitami, - o zębach profilowanych. 11 - tulejka i blacha z jednego kawałka żelaza, 12 - j.w. ale tulejka przymocowana nitami. <span style="text-decoration:underline;">Kopaczki trójzębne różne</span>. 13 - formy nietypowe. <strong>C. Kopaczki czterozębne.</strong> 14 - formy nietypowe. <strong>D. Inne oznaczenia.</strong> 15 - nie stwierdzono występowania kopaczek wielozębnych, 16 - brak materiału, 17 - północny zasięg kopaczek grotowatych (por. mapę 130 pkt. 2)
Jankowska, Barbara
Polski atlas etnograficzny. T. III. Red. Józef Gajek. Warszawa 1968, syg. <PAE/AE/4> , <A.35/3>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1968
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0151_01>
ogólnopolski
<em>Nazwy „dziabka” i „motyka” / Names „dziabka” and „motyka”</em> (mapa 137, karta LXI)<br /><br />[na podstawie badań PAE z 1953 roku i innych źródeł]
kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do ręcznej uprawy ziemi ; kopaczka ; motyka ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje występowanie nazw „dziabka” i „motyka” ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>Występują nazwy.</strong> 1 - "dziabka", 2 - "motyka"
Hofman-Liandzis, Krystyna ; Jankowska, Barbara
Polski atlas etnograficzny. T. III. Red. Józef Gajek. Warszawa 1968, syg. <PAE/AE/4> , <A.35/3>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1968
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0154_01>
ogólnopolski
<em>Nazwy „kopaczka” i „graca” / Names „kopaczka” and „graca”</em> (mapa 138, karta LXI)<br /><br />[na podstawie badań PAE z 1953 roku i innych źródeł]
kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do ręcznej uprawy ziemi ; motyka ; kopaczka ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje występowanie nazw „kopaczka” i „graca” ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>Występują nazwy.</strong> 1 - "kopaczka", 2 - "graca"
Hofman-Liandzis, Krystyna ; Jankowska, Barbara
Polski atlas etnograficzny. T. III. Red. Józef Gajek. Warszawa 1968, syg. <PAE/AE/4> , <A.35/3>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1968
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0155_01>
ogólnopolski
<em>Nazwy „kopaczka” i „haka” / Names „kopaczka” and „haka”</em> (mapa 136, karta LXI)<br /><br />[na podstawie badań PAE z 1953 roku i innych źródeł]
kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do ręcznej uprawy ziemi ; motyka ; kopaczka ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje występowanie nazw „kopaczka” i „haka” ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>Występują nazwy.</strong> 1 - "kopaczka", 2 - "haka"
Hofman-Liandzis, Krystyna ; Jankowska, Barbara
Polski atlas etnograficzny. T. III. Red. Józef Gajek. Warszawa 1968, syg. <PAE/AE/4> , <A.35/3>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1968
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0153_01>
ogólnopolski
<em>Nazwy typu „sapa”, „serca” i sporadyczne występowanie innych nazw / Names „sapa”, „serca” and sporadic appearance of other names</em> (mapa 139, karta LXI)<br /><br />[na podstawie badań PAE z 1953 roku i innych źródeł]
kultura materialna ; rolnictwo ; narzędzia maszyny i urządzenia ; narzędzia do ręcznej uprawy ziemi ; kopaczka ; motyka ; nazwy gwarowe
mapa ukazuje występowanie nazw typu „sapa”, „serca” i sporadyczne występowanie innych nazw ; zawarto na niej następujące informacje: <strong>A. Występowanie nazw.</strong> 1 - "sapa", "sapka", 2 - "serca", "sercówka".<strong> B. Sporadyczne występowanie różnych nazw.</strong> 3 - (1-33) nazwy nietypowe. (1) "strzemiączko", "strzemionko", (2) "pielacz", "opielacz", "opylacz", "pielocz", "piełacz", (3) "skrobacka", (4) "płatówka", (5) "ślepa", (6) "zębata", (7) "łopata", "łopatka", (8) "kabłuk", (9) "widełki", (10) "miemki", (11) "pazury", (12) "norkros", (13) "rogi", (14) "plewnik", "plewiarka", (15) "kozica", (16) "sztecher", "stecher", (17) "szpadka", "szpada", (18) "grabki", (19) "babka", (20) "spodka", (21) "palczatka", (22) "krelka", (23) "paltra", (24) "szkarbla", (25) "łoskracka", (26) "szparnoga", "śparnoga", (27) "spaźaki", (28) "rydel", (29) "konczysta", (30) "trójnogi", (31) "cyganka", (32) "calista", "całkowita", (33) "pika"
Hofman-Liandzis, Krystyna ; Jankowska, Barbara
Polski atlas etnograficzny. T. III. Red. Józef Gajek. Warszawa 1968, syg. <PAE/AE/4> , <A.35/3>
Instytut Historii Kultury Materialnej PAN
1968
Gajek, Józef. Kier. nauk.
umowa z twórcą (umowa licencyjna)
Polski Atlas Etnograficzny ; Polish Ethnographic Atlas
image/jpeg
pol
mapa ; atlas
syg. <PAE_MO_0156_01>
ogólnopolski